دو نکته محوری:
۱٫ گفته می‌شود این قانون چه رابطه‌ای با برجام دارد؟
فرمولی در برجام هست که محدودیت‌های هسته‌ای را ایران می‌پذیرد و تحریم‌های هسته‌ای لغو می‌شود، بعد در جریان مذاکرات به جای «لغو»، «تعلیق» را گفتند و لغو کامل تحریم‌ها را تا ۸ سال فرصت دادند و گفتند اگر شما به برجام پایبند بودید تا ۸ سال دیگر تحریم‌ها به طور کامل برداشته می‌شود. در متن قانون جدید شرط دومی گذاشتند که رئیس‌جمهور آمریکا باید افرادی را که از لیست تحریم‌ها خارج میشوند را تأیید نماید تا مطمئن شود که آیا این‌ها بر خلاف منافع آمریکا نیستند و ضرری برای آمریکا ندارند؟ لذا بحث بر روی طرح و شرط دوم است که مشکل ایجاد کرده است.
البته در زمان مذاکرات برجام هم خوف این بود که این‌ها بهانه‌ای بیاورند و مانع از رفع تحریم‌ها بشوند و لذا مسئله عدم اعتماد به طرف آمریکایی همواره مطرح بوده است.
این در حالی است که طبق توافقاتی که در برجام منعکس شده نباید تحریم‌هایی که براساس برجام برداشته می‌شود حتی به بهانه دیگری دوباره وضع شود، لذا اگر چنین اتفاقی بیفتد نقض آشکار برجام تلقی می‌گردد.
۲٫ نکته دوم بحث سپاه پاسداران است و کار این قانون جدید این است که سپاه را می‌گذارد وسط و کل کشور را مرتبط با سپاه می‌کند و سپس کل کشور را تحریم می‌کند، وقتی متن به طور دقیق بررسی شود این سؤال پیش می‌آید که کجای کشور تحریم نمی‌شود؟! هیچ جایی را نمی‌شود دیگر تصور کرد که متأثر از این تحریم‌ها نباشد لذا آن را تحریم نسل دو تلقی می‌کنند و به آن «تحریم مادر» می‌گویند تا دیگر نیازی به قانون جدید نداشته باشند. متن بسیار گسترده است، توری که پهن کرده‌اند گسترده‌تر از آن است که فکرش بشود، به بهانه سپاه، کل کشور را تحریم می‌کنند.
فرایند اجرایی شدن این طرح این است که بعد از رأی مجلس سنا باید در مجلس نمایندگان نیز تأیید و سپس تا ۳ ماه رئیس جمهور فرصت دارد آن را اجرایی و اعلان نظر نهایی و تأیید نماید.
خبری را واشنگتن پُست منتشر کرد مبنی بر اینکه این طرح در مجلس نمایندگان دچار مشکل گردیده است، باید توجه داشت این اشکال اساسی نیست که نسبت به کلیت طرح و توقف آن اثری داشته باشد. اتفاقی که افتاده این است که ابتدا تنها ایران موضوع طرح بود سپس برخی سناتورهای مخالف روسیه آمدند و مسئله روسیه را هم اضافه کردند و مرتبط با طرح نمودند، که بستگی به نظر نمایندگان دارد و با توجه به ذهنیت ارتباط ترامپ با روسیه و نفوذی که وی در مجلس نمایندگان دارد تصمیم گرفته خواهد شد، اما آنچه اتفاق نظر دارند در خصوص ایران است که در دستور کارشان قرار گرفته است.
برخی ملاحظات قابل تأمل در خصوص متن تحریم‌های جدید:
۱٫ در متن، کلماتی به کار برده شده که بسیار مفهوم گسترده‌ای دارد و قابل تفسیر می‌باشد مثلاً گفته شده فعالیت‌های گستاخانه ایران و روسیه و… (اگریشن) آن هم با تعریفی از منظر خود آن‌ها؛ حال کی بناست از ما راضی بشوند ونسبت به ما کوتاه بیایند معلوم نیست؟!
۲٫ زمانی که ایران و ایرانی را می‌خواهد تعریف کند می‌گوید هر کسی که تابعیت ایرانی داشته باشد ولی در خصوص تحریم‌ها می‌گوید هر کسی که در ذیل قانون ایران فعالیتی انجام بدهد، یعنی حتی شرکت‌های غیرایرانی اگر بیایند و فعالیتی مرتبط با ایران داشته باشند ایرانی حساب می شوند.
– آمریکائی‌ها را هم متقابلاً همین‌گونه تعریف می‌کند، یعنی دامنه را بسیار گسترده و فراگیر گرفته‌اند.
– فرض اینکه یک فرد ژاپنی می‌آید در آمریکا شرکتی تأسیس می‌کند. این فرد ژاپنی ذیل قانون آمریکا، آمریکایی محسوب می‌شود و به دنبال آن تمام شعبه‌های این شرکت حتی در خود ژاپن هم می‌شود آمریکایی و مشمول این قانون خواهد بود.
۳٫ در بخش راهبردی، از جمله خصوصیات این قانون، پی‌گیری با هدف شبکه‌سازی است. کشورهایی را که همین قابلیت و ظرفیت را نسبت به ایران دارند باید شناسایی و برای مقابله با ایران هماهنگ کرد و نوعی همپوشانی داشت، در واقع ایجاد شبکه بین‌المللی تحریم علیه ایران را شکل می‌دهد.
۴٫ در خصوص فعالیت‌های تبلیغی، اطلاع‌رسانی و رسانه‌ای نیز گفته، باید دید ایران چه اهدافی را دنبال می‌کند و دامنه فعالیت‌های اطلاع‌رسانی ایران تا کجاست و چگونه از رسانه استفاده می‌کند، لذا دامنه تحریم‌ها را تا اینجا هم کشانده است.
۵٫ در بخش فعالیت‌های موشکی (موشک‌های بالستیک)
– متن قانون در سطح گسترده‌ای نوشته شده است، افرادی که کارشان مستقیماً با فعالیت‌های موشکی ارتباط دارد تحریم میشوند. هر موشکی که بُرد آن از ۳۰۰ کیلومتر به بالا باشد موشک بالستیک تعریف می‌گردد. تفاوت این است که قبلاً اگر سرداری را تحریم می‌کردند، فرد دومی انتخاب می‌شد و تا مدتی کار انجام می‌گردید اما اینجا گفتند ما اگر کسی را تحریم کردیم هر کسی جای او بیاید به صورت اتوماتیک تحریم می‌شود، در واقع پُست را تحریم کرده‌اند.
– حال اگر فرد تحریم شده دارای زیرمجموعه‌ای باشد که ممکن است هیچ ارتباطی هم با فعالیت‌های موشکی نداشته باشد، آن هم تحریم است، یعنی خیال خودشان را از هر حیث راحت کرده‌اند.
– مفهوم این نوع تحریم این است که اگر سپاه تحریم شد، بدنبال آن وزارت دفاع و هر مجموعه مرتبط حتی رئیس‌جمهور کشور هم تحریم می‌شود! البته اینکه سپاه را برجسته کرده‌اند عملیات روانی است والا ارتش را هم شامل می‌شود زیرا با هم ارتباط دارند.
۶٫ اگر نهادی برای دور زدن تحریم‌ها اقدامی بکند آنهم تحریم می‌شود و اگر کمک مالی صورت بگیرد همه کمک‌کنندگان تحریم میشوند حتی تعبیر مطلق کمک (هرگونه کمک) اعم از کمک فنی، آموزشی، مشاوره‌ای و…به کار رفته است. بنابراین اگر دولت بودجه‌ای به سپاه تزریق کند مشمول تحریم می‌گردد اگر کسی قانونی را نقض کند و یا سعی و تلاش کند بر نقض و یا طراحی و حتی اگر به فکرش برسد این هم مشمول تحریم خواهد شد اگر مشخص بشود این فرد یا شرکت و یا نهاد در فکر نقض و یا دور زدن تحریم‌هاست، تحریم می‌شود.
– در واقع تعبیر کردند به اینکه باور ما این است که این ها درگیر این کارها هستند یعنی ملاک فقط باور و تشخیص خود آن‌هاست.
۷٫ تا امضاء و تأیید رئیس جمهور آمریکا فرصتی ۳ ماهه لحاظ گردیده است. حال اگر این قانون تصویب بشود -که در اصل آن احتمال زیادی می‌رود- نمی‌دانیم بالاخره رئیس جمهور آمریکا آیا آن را «ویب» و یا لغو می‌کند و یا آنکه تأیید و امضا خواهد کرد؟! دولت آمریکا هنوز تصمیم نگرفته است ولی اگر تصمیم بگیرد و تأیید کند دیگر قانون است و از منظر آمریکا قابل اجراست.
البته افراد انگشت شماری دور و بر رئیس جمهور آمریکا (از جمله مشاور امنیت ملی آمریکا) که مخالف تصویب قانون هستند ولی آنچه هدف اصلی این بازی و اقدام کور و البته پیچیده و مرموز و به دور از منطق انسانی است، رسیدن به برجام‌های ۲ و ۳ می‌باشد. لذا بر فشار و تحریم بیشتر علیه ایران اجماع دارند. زیرا به این باور رسیده‌اند که تنها روش اصلاح و تسلیم ایران تحریم است و ممکن است این فشارها جواب هم بدهد، هدف اصلی، گرفتن اهرم‌های قدرت ایران و تشدید قابلیت برای سرنگونی و متأسفانه با وجود برخی زمینه‌ها در داخل کشور و روزنه‌های نفوذ ممکن است در پشت صحنه معامله‌هایی هم صورت بگیرد.
۸٫ در بخش حقوق بشر نیز همان مباحث و ادبیات و گستردگی مطرح گردیده است. لذا اگر نتوانستند در بخش‌های هسته‌ای و نظامی و موشکی اقدامی مؤثر داشته باشند، با ظرفیت‌سازی حقوق بشری اقدام می‌کنند و اعمال تحریم خواهند داشت.
۹٫ ظاهراً این متن مادام‌العمر خواهد بود زیرا هیچ محدودیتی و یا پروسه زمانی در آن لحاظ نگردیده است.
۱۰٫ در خصوص فعالیت‌های نظامی و تسلیحاتی، هرگونه نقل و انتقال سلاح مرتبط با ایران و یا به نفع ایران مشمول تحریم است. مثال می‌زند هر چیزی که پرتاب می‌شود و قابلیت پرتاب شوندگی را دارد یعنی همه‌جور سلاح را شامل می‌شود و حتی قطعات یدکی اگرچه استفاده دوگانه داشته باشد و…
- قبلاً تحریم تسلیحاتی محدود به معامله و فروش بود اما در این طرح هیچ چیزی را باقی نگذاشته است که از دایره تحریم خارج بماند. به صورتی گسترده، ورود و خروج و قطعات یدکی و حتی در حوزه فنی و آموزشی و تأمین منابع مالی و بلکه مشاوره به هر نوعی، یعنی فعالیت‌های مستشاری هم تحت تحریم خواهد بود.
- آنچه مرتب تکرار می‌شود تعبیر حتی نقض کتبی و یا سعی بر نقض
۱۱٫ در بخش دیگر گفته است رئیس جمهور باید گزارش بدهد که کجاها را ما تحریم کردیم و در تعامل با اروپا بپرسند که آیا آن‌ها تحریم اعمال داشته‌اند تا تحریم‌های آمریکا و اروپا همپوشانی بشود، چرا که ممکن است جاهایی را اتحادیه اروپا تحریم کرده باشد که از قلم آمریکا مخفی مانده باشد لذا در موارد این‌چنینی، اقدام مشترکی را علیه ایران سامان بدهند.
۱۲٫ البته بخش‌هایی را هم به خاطر حفظ ظاهر مجزا کرده‌اند، مسئله دارو و غذا که البته هیچ فایده‌ای نخواهد داشت زیرا مشکل اساسی در حوزه مراودات بانکی و پولی است که آنهم تحت تحریم شدید خواهد بود.
۱۳٫ چه باید کرد؟!
الف. باید شرایطی را ایجاد کرد که طرف مقابل احساس کند حتماً پای اجرای این طرح و اعمال تحریم‌ها هزینه‌های بالایی را باید بپردازد. چه آنکه ملت ایران غیرقابل پیش‌بینی است چنانکه در حوزه هسته‌ای در اوج تحریم به سانتریفیوژهای نسل جدید دست یافت برایش امکان رشد در همه عرصه‌ها اتفاقاً در بستر تحریم فراهم‌تر است. قطعاً رساندن بُرد موشک‌ها از ۷۰۰ یا هزار کیلومتر به ۲۰۰۰ کیلومتر و بیشتر کار سختی نخواهد بود.
ب. تا هنوز فرصت هست نسبت به اعلان اقدامات انقلابی ایران در عرصه‌های مختلف که البته نقض برجام هم تلقی نمی‌گردد اهتمام گردد و مقاومت و ایستادگی با استحکام درونی و خودباوری ملی و یکپارچگی به رخ دنیا کشیده بشود.
ج. تنوع افکار عمومی و تشریح و توجیه واقعی و تأکید بر اینکه تنها راه برون‌رفت، تکیه بر ایمان و نصرت الهی و ایستادگی همه‌جانبه و حفظ استقلال و عزت و اقتدار ملی است. در برابر دشمنان قسم‌خورده‌ای که البته در برابر اراده ملت‌ها به فضل خدا تارهای عنکبوتی بیش نیستند و چنانکه از اقدام کوچک و محدود موشکی فرزندان سپاهی مردم ایران به وحشت افتاده و رعب و ترس همه وجودشان را فرا گرفته، در آینده نیز ناچار به تسلیم در برابر اراده پولادین ملت ایران خواهند شد.
د. پیشینه ملت ایران نشان داده است بیشترین جهش‌ها و پیشرفت‌ها را در اوج تحریم‌ها و فشارها و تهدیدها داشته است پس آزموده را دوباره آزمودن خطاست.
ه تأسی از رهبری فرزانه انقلاب و تأکیدبر یک‌صدایی و وحدت در مواضع، حول محور منویات و هدایت‌های معظم‌له.
و. ابزار دیپلماسی و مذاکره با گرگ‌های گرسنه‌ای که جز به منافع خود نمی‌اندیشند امری است خطا و نتیجه‌ای جز وقت‌کشی و القای امید به شکست و تقویت روحیه خصم به دنبال ندارد پس راهی جز استقامت و مجاهدت و تکیه بر اراده ملی و استحکام داخلی و اقتصاد مقاومتی و… نمی‌ماند.